Ergonomia w designie – okiem Wise Habit i Humanscale

W Wise Habit współpraca jest sercem wszystkiego, co robimy. Dlatego z radością łączymy siły z Humanscale – twórcami najbardziej zrównoważonego krzesła biurowego na świecie, wykonanego z przetworzonych sieci rybackich.

Od ponad 40 lat Humanscale redefiniuje ergonomię, tworząc rozwiązania biurowe, które realnie wspierają komfort i dobre samopoczucie. Ich podejście? Stawianie na funkcjonalność, prostotę i trwałość, przy jednoczesnym minimalizowaniu odpadów poprzez wykorzystanie materiałów z recyklingu.

Łączy nas zaangażowanie w zrównoważony rozwój i świadomy design. Dlatego dziś wspólnie zgłębiamy temat ergonomicznego projektowania: czym jest, jak je osiągnąć i w jaki sposób może pozytywnie wpływać zarówno na człowieka, jak i na planetę.

Ergonomia – nauka z polskim rodowodem

Ergonomia to dziedzina o greckim źródłosłowie (ergon – „praca” i nomos – „prawo”), zdefiniowana w latch 50. XIX wieku przez polskiego badacza – przyrodoznawcę i biologa Wojciecha Jarzębowskiego. W jego ujęciu była to nauka o pracy, czyli optymalnym wykorzystaniu ludzkich „sił i zdolności”. W kolejnym wieku te założenia rozwijali zarówno inżynierowie, tacy jak Frederick Winslow Taylor oraz Frank i Lillian Gilbreth, jak i projektanci – od twórców skupionych wokół niemieckiego Bauhausu po designerów z amerykańskiego biura Henry’ego Dreyfussa.

Dziś ergonomia to interdyscyplinarna nauka, łącząca wiedzę z medycyny, psychologii, inżynierii, socjologii i antropologii. Jej celem jest tworzenie narzędzi, miejsc i warunków pracy, które wspierają naturalne możliwości człowieka – zapewniając wygodę, bezpieczeństwo i większą efektywność.

Projektowanie dla potrzeb

W świecie designu ergonomię rozumiemy jako sztukę adaptacji – dostosowywania formy, rozmiaru i funkcji produktów lub przestrzeni do człowieka. Oznacza to takie projektowanie przedmiotów użytkowych, interfejsów, wnętrz i architektury, aby były intuicyjne w obsłudze i przyjazne dla ludzkiego ciała i umysłu.

Ergonomia obejmuje trzy poziomy, a kluczem do każdego z nich jest dbałość o komfort, efektywność i bezpieczeństwo użytkownika. Pierwszy poziom to ergonomia fizyczna, która zakłada dopasowanie projektowanych przedmiotów do ludzkiej anatomii – na przykład poprzez dobrze wyprofilowane oparcia krzeseł czy odpowiednie wysokości blatów roboczych. Drugi poziom to ergonomia poznawcza, której celem jest ułatwienie interakcji z produktami i przestrzeniami poprzez intuicyjność, czytelność i logiczny układ elementów – dobrymi praktykami będą proste interfejsy aplikacji czy przemyślane oznaczenia przestrzeni. Ostatni poziom to ergonomia organizacyjna – usprawnianie procesów i ulepszanie środowiska życia i pracy w taki sposób, by wspierały produktywność i dobrostan. Rozwiązaniem będą między innymi funkcjonalny układ stanowisk pracy czy optymalne warunki akustyczne i świetlne.

Human-centered design

Zarówno w Wise Habit, jak i w Humanscale, ergonomia łączy się z koncepcją projektowania skupionego na człowieku.

Jak wyjaśnia Martyna Piaściak, Head of Design w Wise Habit: „Ergonomia to nieodłączny element procesu projektowego, który sprawia, że produkty stają się wygodne, funkcjonalne, intuicyjne i idealnie dopasowane do potrzeb użytkownika. W jej ramach uwzględniamy różnorodność wymiarów ludzkiego ciała, biorąc pod uwagę zarówno osoby drobnej budowy, jak i te o większej posturze. Uwzględniamy także naturalne zakresy ruchów i pola widzenia, łączymy formę z funkcją i eliminujemy zbędny wysiłek podczas użytkowania. Oczywiście ergonomia nie dotyczy tylko pełnosprawnych użytkowników – równie ważne jest zapewnienie komfortu osobom z niepełnosprawnościami. W takim przypadku pamiętamy o odpowiedniej widoczności istotnych elementów produktów i łatwości interakcji z przyciskami czy ruchomymi częściami, a także czytelnym feedbacku urządzenia – w postaci wizualnej, dźwiękowej lub haptycznej – aby korzystanie z niego było wygodne i efektywne dla każdego.”

Na wartość projektowania w ludzkiej skali zwraca także uwagę Sylwia Goryczka, Country Manager Poland w Humanscale: „Firma Humanscale od momentu, gdy została założona w 1983 roku, była pionierem w zakresie ergonomii. Od początku tworzymy projekty, które dostosowują się do użytkownika, a nie na odwrót. Dla nas prostota i łatwość użytkowania są sednem funkcjonalności. Projektowanie dla prostoty oznacza użycie mniejszej liczby części i mniej materiałów, oraz uczynienie funkcji tak łatwą, że jest niewidoczna dla użytkownika.”

Aby ergonomiczne założenia urzeczywistniły się w projektach, potrzebne jest nie tylko badawcze spojrzenie na skalę i konstrukcję, ale także empatia – wobec ludzkich potrzeb i ograniczeń. Podsumowuje Martyna Piaściak: „Ergonomia wymaga poszerzania swojej perspektywy na to, kto będzie użytkownikiem produktu i uwzględnienia osób ze szczególnymi potrzebami – a to rozwija empatię oraz wrażliwość na potrzeby ludzi.”

Od badania do rozwiązania

Jak zapewnić ergonomię w projektach? Obie marki mają na to własny sposób.

„W Wise Habit Staramy się podchodzić do kwestii ergonomii holistycznie – łącząc research, badania użytkowników i testy funkcjonalne z użyciem prototypów, a przede wszystkim iteracyjne prototypowanie, mające na celu stworzenie możliwie jak najlepszej wersji produktu. Wszystko po to, aby tworzyć rozwiązania, które poprawiają komfort i jakość życia.” – wyjaśnia Martyna Piaściak.

„Nasze produkty w Humanscale projektowane są w tak, aby w sposób najbardziej intuicyjny dostosowały się do użytkownika, bez potrzeby używania uciążliwych regulacji czy ustawień. W przypadku naszych foteli, które są całkowicie automatyczne, zastąpiliśmy skomplikowane mechanizmy sprężynowe pod siedzeniem, ciężarem ciała siedzącego i prawami fizyki. Jest to lepsze dla użytkownika, ponieważ jest łatwiejsze w użyciu, a także dla środowiska, ponieważ wykorzystuje mniej części i mniejszy ślad węglowy.” – komentuje Sylwia Goryczka.

Martyna Piaściak wskazuje także na mądre praktyki, które warto uwzględnić w procesie projektowym, aby produkt końcowy był jak najbardziej ergonomiczny: „Po pierwsze, badania użytkowników – czyli dogłębna analiza ich nawyków, zachowań i potrzeb. Warto prowadzić je nie tylko na etapie researchu, przed rozpoczęciem projektowania, ale także przez cały proces, aby uzupełniać wiedzę i weryfikować nowe założenia. Po drugie – prototypowanie i testowanie. Czyli sprawdzanie różnych wariantów produktu w rzeczywistych warunkach użytkowania. W tym celu można wykorzystać proste prototypy z papieru, istniejące przedmioty, bardziej zaawansowane modele wydrukowane w 3D, a na końcowym etapie – dopracowane prototypy przygotowane we współpracy z producentem.”

Ergonomiczne = ekologiczne?

Ergonomiczny design wspiera komfort człowieka, ale czy może także sprzyjać dobrostanowi planety? Zdecydowanie tak. Równowaga między designem a środowiskiem jest wpisana w samą ideę ergonomii – Wojciech Jastrzębowski oparł ją na prawach zaczerpniętych z nauki przyrody.

Dzisiejszą perspektywę na zrównoważoną ergonomię wyjaśnia Martyna Piaściak: „Dobrze zaprojektowany produkt – funkcjonalny i wygodny – zmniejsza marnotrawstwo i wydłuża cykl życia. Jeśli coś jest komfortowe i intuicyjne w użyciu, chętniej z tego korzystamy i rzadziej wymieniamy. Ergonomia wspiera też efektywność energetyczną – produkty zaprojektowane z myślą o użytkowniku pozwalają na sprawniejsze wykonywanie czynności, co w przypadku maszyn czy narzędzi może oznaczać krótszy czas pracy i mniejsze zużycie energii. Dobrym przykładem jest klawiatura Logitech Ergo K860, której ergonomiczna konstrukcja zmniejsza napięcie nadgarstków, a obudowa w 71% pochodzi z recyklingu. Podobnie rowery VanMoof – zaprojektowane dla wygody i naturalnej postawy, dzięki modułowej budowie są trwalsze i łatwiejsze w naprawie, promując transport niskoemisyjny.”

Sylwia Goryczka prezentuje podejście Humanscale: „Niels Diferent, główny designer Humanscale, tworzył nasze projekty według myśli, że zrównoważony rozwój jest produktem ubocznym wydajnego projektowania. Żadna ilość recyklingu nie będzie równała się mniejszemu zużyciu na samym początku. Dlatego wszystkie nasze projekty tworzone są przy użyciu jak najmniejszej ilości komponentów, a ponad 70% z nich zakwalifikowane jest według certyfikacji Living Product Challenge jako pozytywne dla środowiska.”

Mniej marnowania, więcej troski – o człowieka i planetę

Ergonomia i zrównoważony rozwój mogą więc wzajemnie się wspierać – dobrze zaprojektowane produkty nie tylko służą dłużej, ale też zużywają mniej zasobów na każdym etapie: od produkcji po codzienne użytkowanie. Modułowe meble, adaptowalne sprzęty, intuicyjne narzędzia czy energooszczędne interfejsy minimalizują odpady i zmniejszają ślad środowiskowy, bo zamiast szybko się zużywać, dopasowują się do zmieniających się potrzeb. Dodatkowo, ergonomiczne rozwiązania poprawiają komfort i zdrowie użytkowników, sprawiając, że przedmioty i przestrzenie stają się bardziej przyjazne i dostępne dla wszystkich – bez względu na wiek, sprawność czy styl życia.

Mądre partnerstwa

To dopiero początek wspólnych działań Wise Habit i Humanscale. Nowojorski brand jest partnerem dwóch spotkań w ramach naszego cyklu Design Cafe – Longevity design: projektowanie dla długowieczności, które odbędzie się 10.04.2025 o 16:00 oraz Benefit design: projektowanie dla lepszego świata / w ramach B-Corp, które będzie miało miejsce 12.06.2025 o 16:00.

Jesteśmy dumni, że możemy prowadzić wartościowy dialog z marką, która podziela nasze wartości i inspiruje świat designu swoimi innowacyjnymi, zrównoważonymi projektami.

Dołącz do rozmowy i wspólnie kształtujmy przyszłość odpowiedzialnego projektowania!